Nieuw Europees regelgevend kader voor securitisatie of effectisering

Verordening (EU) 2017/2402 ter vaststelling van het algemeen kader voor securitisatie en voor eenvoudige, transparante en gestandaardiseerde securitisaties (de "Securitisatieverordening") is in werking getreden op 1 januari 2019.

Securitisatie (of effectisering) is een belangrijk element van goed functionerende markten. Ze stelt een kredietgever of een schuldeiser in staat een reeks leningen, blootstellingen of kortlopende vorderingen (zoals woonkredieten, autoleningen of -leases, consumentenkredieten, kredietkaartvorderingen of handelsvorderingen) te herfinancieren door ze om te zetten in verhandelbare effecten. Goed gestructureerde securitisatie is een belangrijk kanaal voor de diversificatie van financieringsbronnen.

De Securitisatieverordening stelt enerzijds een algemeen kader voor securitisatie vast en voorziet anderzijds in een specifiek juridisch kader voor eenvoudige, transparante en gestandaardiseerde ("simple, transparent and standardised" – "STS") securitisatie.

Regels van toepassing op alle securitisaties

Het nieuwe algemene kader, dat van toepassing is op alle securitisaties, is gebaseerd op de volgende krachtlijnen:

  • Strenge regels regelen de verkoop van securitisatieposities aan niet-professionele cliënten, door een geschiktheidstest en specifieke beleggingsbeperkingen op te leggen (artikel 3).
     
  • Alvorens een securitisatiepositie aan te houden, moeten institutionele beleggers een adequate due diligence uitvoeren op de kredietverlening en de initiëringsstandaarden, het risicobehoud door de initiator of de sponsor en de beoordeling van de betrokken risico's. Ze moeten ook zorgen voor procedures om de prestaties van de securitisatiepositie en van de onderliggende blootstellingen op doorlopende wijze te monitoren (artikel 5).
     
  • De initiator, sponsor of oorspronkelijke kredietverstrekker van een securitisatie moet doorlopend een materieel netto economisch belang van minstens 5% behouden in de securitisatie (artikel 6).
     
  • Initiators, sponsors en SSPE's (securitisation special purpose entity) en securitisatiebewaarders hebben transparantieverplichtingen ten aanzien van de houders van een securitisatiepositie, potentiële beleggers en de bevoegde autoriteiten (artikel 7).
     
  • Onderliggende blootstellingen die worden gebruikt in een securitisatie mogen geen securitisatiepositie bevatten (artikel 8).
     
  • Alle initators, sponsors en oorspronkelijke kredietverstrekkers moeten gedegen criteria toepassen voor kredietverlening, volgens vastgelegde processen en systemen (die dezelfde zijn als voor niet-gesecuritiseerde blootstellingen) (artikel 9).

Regels van toepassing op eenvoudige, transparante en gestandaardiseerde (STS) securitisatie

De ontwikkeling van een eenvoudige, transparante en gestandaardiseerde securitisatiemarkt vormt een bouwsteen van de kapitaalmarktenunie. Ze draagt bij tot de verwezenlijking van de prioritaire doelstelling van de Europese Commissie om de economie weer op een pad van duurzame groei te brengen. De Securitisatieverordening voorziet daarom in een regelgevend kader, waarmee bepaalde institutionele beleggers potentieel voordeel kunnen halen uit een gunstiger regelgevingskader voor eigenvermogensvereisten met betrekking tot eenvoudige, transparante en gestandaardiseerde (STS) securitisatieblootstellingen.

Initiators, sponsors en SSPE's die gebruik willen maken van het STS-securitisatieregime moeten gevestigd zijn in de EU en mogen de aanduiding "STS" of "eenvoudig, transparant en gestandaardiseerd" enkel gebruiken indien de securitisatie voldoet aan alle STS-vereisten van hoofdstuk 4 van de Securitisatieverordening en mits kennisgeving aan de Europese Autoriteit voor effecten en markten (European Securities and Market Authority - ESMA).

De vereisten met betrekking tot eenvoud (artikel 20) beogen ervoor te zorgen dat de SSPE de onderliggende blootstellingen verwerft door een true sale; dat duidelijke, vooraf vastgestelde en gedocumenteerde toelaatbaarheidscriteria worden toegepast die geen ruimte laten voor actief vermogensbeheer van die blootstellingen op discretionaire basis; en dat de securitisatie wordt gedekt door een homogene pool van onderliggende blootstellingen.

De vereisten met betrekking tot standaardisatie (artikel 21) leggen een passende beperking van het rente- en het valutarisico op, het gebruik van algemeen gebruikelijke marktrentevoeten en passende transactionele documentatie. Ze vereisen een servicer met afdoende expertise, ervaring en een gedegen organisatie.

De vereisten met betrekking tot transparantie (artikel 22) verplichten de initiator en de sponsor ertoe passende informatie ter beschikking te stellen over de transactie, met inbegrip van statische en dynamische historische wanbetalings- en verliesprestaties met betrekking tot vergelijkbare blootstellingen, een kasstroommodel (vooraf en op doorlopende basis), en alle documentatie die essentieel is om de transactie te begrijpen.

De initiator en de sponsor die de securitisatie willen kwalificeren als STS-securitisatie moeten ESMA gezamenlijk in kennis stellen (artikel 27). Wanneer wordt voldaan aan de STS-voorwaarden, publiceert ESMA een kennisgeving op haar officiële website. De initiator, sponsor en de SSPE blijven verantwoordelijk voor de STS-informatie.

Evaluatie

De Securitisatieverordening vormt één van de meest significante hervormingen van de securitisatieregelgeving in de Europese Unie sinds lang. Ze laat toe om eenvoudige, transparante en gestandaardiseerde producten beter te onderscheiden van complexe, ondoorzichtige en risicovolle instrumenten en om er een risicogevoeliger prudentieel kader op toe te passen. Het is echter te vroeg om in te schatten in welke mate de Securitisatieverordening zal slagen in haar bedoeling om de securitisatiemarkt nieuw leven in te blazen.

Tegelijkertijd erkent de Securitisatieverordening het risico van grotere verwevenheid en buitensporige hefboomwerking dat securitisatie met zich meebrengt. Ze versterkt het microprudentiële toezicht op de deelname van een financiële instelling aan de securitisatiemarkt door de bevoegde autoriteiten, net als het macroprudentiële toezicht op die markt door het Europees Comité voor systeemrisico's (European Systemic Risk Board – ESRB) en door de bevoegde nationale autoriteiten en macroprudentiële toezichthouders.