Naar aanleiding van de zesde staatshervorming werden binnen het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin ("WVG") een aantal belangrijke bevoegdheden van het federale niveau overgedragen naar de gemeenschappen. Met het Decreet van 15 juli 2016 "houdende diverse bepalingen betreffende het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin", ook wel "Mozaïekdecreet" genoemd, heeft de Vlaamse decreetgever zijn nieuwe bevoegdheden inmiddels op heel wat vlakken uitgeoefend. We staan kort stil bij de voornaamste wijzigingen die dit omvangrijke decreet heeft teweeg gebracht.
Het Vlaams Instituut voor Kwaliteit en Zorg (art. 2-3 Decreet WVG)
Het Mozaïekdecreet voorziet in een rechtsbasis voor de oprichting van een "Vlaams Instituut voor Kwaliteit en Zorg". Het Instituut zal de overkoepelende structuur vormen waarin het kwaliteitsbeleid in de sectoren van de Vlaamse gezondheids- en woonzorg kan ontwikkeld worden. De werking van het Instituut blijft voorlopig beperkt tot de algemene ziekenhuizen, de geestelijke gezondheidszorg, en de eerstelijns- en de ouderenzorg.
Het is de bedoeling dat de voorzieningen in de gezondheids- en woonzorgsector en de zorgverstrekkers zelf actief bij de ontwikkeling van kwaliteitsindicatoren worden betrokken.
Terugbetaling tabaksontwenning (art. 4-5 Decreet WVG)
De federale regelgeving inzake de terugbetaling van de prestaties van erkende tabakologen wordt met ingang van 1 januari 2017 opgeheven. Op grond van haar nieuwe bevoegdheid inzake preventieve gezondheidszorg wil de Vlaamse Gemeenschap immers tegen die datum een eigen regeling voor de terugbetaling van tabaksontwenning opzetten. Die regeling is er evenwel nog niet.
Ondersteuning huisartsen en financiering en erkenning huisartskringen, geïntegreerde diensten voor thuisverzorging en overlegplatforms geestelijke gezondheidszorg (art. 17-33 en art. 37-38 Decreet WVG)
In het kader van de nieuwe bevoegdheden voor de organisatie en de financiering van de eerstelijnsgezondheidszorg, heeft de decreetgever de Vlaamse Regering opgedragen om maatregelen te nemen om de huisartsgeneeskunde te ondersteunen. De Vlaamse Regering kan ook een regeling uitwerken voor de organisatie, erkenning en subsidiëring van de geïntegreerde diensten voor thuisverzorging en de samenwerkingsverbanden actief in de geestelijke gezondheidszorg en gericht op de vorming van een overlegplatform.
Erkenning van gezondheidsberoepen (art. 34-36 Decreet WVG)
Mits inachtname van de federale erkenningsvoorwaarden, is de Vlaamse Gemeenschap nu bevoegd voor de erkenning van de gezondheidszorgberoepen. In uitvoering daarvan voorziet het Mozaiëkdecreet onder andere in erkenning van rechtswege van kinesisten, mits aan welbepaalde diplomavoorwaarden is voldaan. Voor artsen en tandartsen werd voorts de mogelijkheid ingevoerd om tegen een erkenningsweigering bezwaar in te stellen bij de Adviescommissie voor Voorzieningen van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin en (Kandidaat-)pleegzorgers.
Prijsbeleid residentiële ouderenzorg (art. 39 Decreet WVG)
Op het vlak van de residentiële ouderenzorg is de Vlaamse Gemeenschap ook bevoegd voor het prijsbeleid. De decreetgever heeft nu bepaald dat de "Commissie tot Regeling van de Prijzen" niet langer geraadpleegd moet worden voor het vaststellen van de maximumprijzen in de residentiële ouderenzorg. De verplichte raadpleging van deze commissie kwam volgens de decreetgever de uniformiteit van de beoordeling niet ten goede, aangezien het orgaan dat zich moest buigen over de aanvragen niet steeds op dezelfde wijze was samengesteld. Daarom wordt er in de toekomst voor gekozen om te werken met een nieuwe lijst van evaluatiecriteria en een gestandaardiseerd aanvraagformulier.
Animatiesubsidies voor alle woon- en zorgcentra (art. 43 Decreet WVG)
Animatiesubsidies zullen voortaan niet langer alleen worden toegekend aan niet-commerciële woonzorgcentra en centra voor kortverblijf, maar ook aan commerciële woonzorgcentra en centra voor kortverblijf.
Uitbreiding bevoegdheden Kind en Gezin (art. 90-91 Decreet WVG)
De bevoegdheden van Kind en Gezin worden uitgebreid tot de gezinsbijslagen. De uitoefening van de bevoegdheid inzake gezinsbijslagen zal in de toekomst één van de kerntaken van Kind en Gezin vormen, zodra de Vlaamse Regering de concrete inwerkingtredingsdatum heeft bepaald.
Financiering infrastructuur voor persoonsgebonden aangelegenheden (art. 100-104 Decreet WVG)
De Vlaamse Gemeenschap is voortaan ook bevoegd voor de financiering van de investeringskosten van de infrastructuur en de medisch-technische diensten van de ziekenhuizen. Deze kosten zullen door het Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA) gefinancierd worden. Het Decreet creëert een rechtsgrond die de Vlaamse Regering toelaat deze financiering verder uit te werken. De Vlaamse Gemeenschap hoeft bovendien niet langer het advies in te winnen van de afdeling Financiering van de Nationale Raad voor Ziekenhuisvoorzieningen, wanneer zij regelgeving uitvaardigt voor de financiering van de investeringskosten van de infrastructuur en de medisch-technische diensten van de ziekenhuizen, noch wanneer zij een beslissing neemt over individuele dossiers die daarmee verband houden.
Inzage documenten bij toezicht op de naleving van de WVG-regelgeving (art. 107 Decreet WVG)
De inspecteurs van de Vlaamse Zorginspectie, die instaan voor het toezicht op de naleving van alle regelgeving in het WVG-domein, mogen voortaan ook inzage hebben in alle documenten (en andere informatiedragers) die nodig zouden zijn voor de uitoefening van hun toezichtstaken, bijvoorbeeld in het kader van het toezicht op de toepassing van de gecoördineerde wet op de ziekenhuizen.