Veel regels en gebruiken die vanzelfsprekend zijn bij deskundigenonderzoeken in het kader van procedures voor Belgische hoven en rechtbanken, kunnen niet zonder meer worden toegepast in het kader van een arbitrageprocedure.
Een klassiek probleem duikt op wanneer het bij de aanvang van of tijdens het deskundigenonderzoek nodig blijkt om derden bij het onderzoek te betrekken (bijvoorbeeld wanneer een producent de leverancier van de grondstoffen die hij gebruikte bij zijn productie bij de expertise wil betrekken). In het kader van een gerechtsexpertise kan de derde dan vrijwillig tussenkomen in de lopende gerechtsprocedure of kan de derde – indien hij weigert om vrijwillig tussen te komen – in gedwongen tussenkomst gedagvaard worden. Het is zelfs niet ongebruikelijk dat derden deelnemen aan de gerechtsexpertise en nadien – indien het deskundigenonderzoek hen vrijpleit van aansprakelijkheid – niet eens formeel partij worden bij de gerechtsprocedure.
Deze praktijk kan echter niet worden doorgetrokken naar een arbitrage, gelet op het consensueel karakter ervan. Als partij X en partij Y een overeenkomst tot arbitrage hebben gesloten, kan partij Y niet zonder meer Z betrekken. Slechts indien zowel partijen X en Y, als Z hiermee akkoord gaan, kan Z tussenkomen. Hetzelfde consensuele karakter geldt voor het deskundigenonderzoek dat in het kader van een arbitrageprocedure bevolen wordt. Indien er geen akkoord gevonden kan worden over de deelname van Z, kan een mogelijke oplossing erin bestaan om buiten het kader van de arbitrage een nieuw deskundigenonderzoek op te starten, desgevallend met tussenkomst van de rechtbank. Een arbitrageprocedure of -overeenkomst verhindert immers niet dat de gewone rechtbank gevat zou worden om voorlopige of bewarende maatregelen te bekomen.
Daarnaast duiken nog tal van andere grote en kleine problemen op. Zo rijst onder meer de vraag of een deskundigenverslag dat tot stand kwam in het kader van een arbitrageprocedure ook ten aanzien van derden gebruikt kan worden. Men kan verder denken aan problemen met betrekking tot het taalgebruik tijdens het deskundigenonderzoek of aan moeilijkheden om de stukken of informatie te verkrijgen die de deskundige nodig heeft in het kader van zijn onderzoek maar die in het bezit zijn van een derde.
Een ruim overzicht van vragen in dit verband wordt beantwoord in het nieuwe hoofdstuk “deskundigenonderzoek en arbitrage” in het Bestendig Handboek Deskundigenonderzoek, waarvan ondergetekende medeauteur is.