In een arrest van 9 juni 2016 van het Hof van Cassatie (C.15.0360.N) rees de vraag of de verkoop van een onroerend goed via een publieke veilingsite onder het wettelijk monopolie van de notaris valt.
Volgens artikel 1 van de wet van 16 maart 1803 op het notarisambt zijn – onder voorbehoud van de rechten van de openbare overheid – alleen de notarissen bevoegd om onroerende goederen openbaar te verkopen. De goederen mogen alleen aan de hoogst- en laatstbiedende partij worden toegewezen.
Het Hof van Cassatie preciseert de voorwaarden opdat een openbare verkoop onder het monopolie van de notarissen zou vallen. Het moet gaan om een verkoop waarbij (cumulatief):
- een publiek, dat fysiek of virtueel wordt samengebracht, de mogelijkheid krijgt om concurrentiële biedingen te doen,
- de één kennis heeft van het bod van de ander, zonder noodzakelijk te weten van wie het bod uitgaat of wie het bod heeft gedaan, en
- van bij de aanvang duidelijk is dat het goed aan de hoogste bieder zal worden toegewezen of dat het zal worden ingehouden.
De verkoop blijft volgens het Hof van Cassatie openbaar, ook al moeten bepaalde formaliteiten, zoals een voorafgaande registratie, worden vervuld om toegelaten te worden tot de biedingen.
De rechters in hoger beroep konden dan ook beslissen dat de verkoop van een onroerend goed via de publieke internetsite "Heyman.be Veilingen" een openbare verkoop was, die onder de exclusieve bevoegdheid van de notarissen valt. In casu werd een koopovereenkomst die via de internetsite tot stand was gekomen, nietig verklaard omdat het wettelijke monopolie van de notaris werd geschonden.
Deze uitspraak zal ongetwijfeld nog veel inkt doen vloeien en toont aan dat aloude regels en traditionele begrippen een belangrijke rol kunnen spelen bij het lanceren van een nieuw business model in de digitale wereld.